Pracę napisałam, aby wykorzystać ją na szkoleniu rodziców swoich wychowanków Nieco inne podejście do tematu (mniej teoretyczne) pozwoliło w bardzo przejrzysty sposób ukazać rodzicom jak ogromne znaczenie ma to, co mówimy do swoich dzieci i w jaki sposób się wobec nic zachowujemy na ich postępowanie, zachowanie, postrzeganie samego siebie i innych Pracę tę publikuję w celu podzielenia się wiedzą i umiejętnościami z innymi, spełniając tym samym jedno z zadań, które postawiłam sobie w planie rozwoju zawodowego (awans zawodowy na nauczyciela dyplomowanego)
OPRACOWAŁA: BOGUMIŁA ZYGIER (na podstawie notatek ze studiów podyplomowych z terapii pedagogicznej oraz własnej pracy magisterskiej na temat Uwarunkowania rodzinne dojrzałości szkolnej dziecka) PO SZKOLENIU RODZICE BĘDĄ WIEDZIELI:
- Jakie są postawy rodzicielskie.
- Jaki wpływ wywierają postawy rodzicielskie na kształtowanie osobowości dziecka.
Jednym z ważniejszych czynników warunkujących rozwój dziecka, przebiegający w spokojnej i pogodnej atmosferze wychowawczej są postawy rodziców wobec dziecka. Prawidłowe postawy rodzicielskie cechuje: akceptacja, rozwijanie samodzielności oraz umiejętności współdziałania. Akceptacja polega na więzi emocjonalnej istniejącej między rodzicami i dzieckiem. Nie oznacza to zgody rodziców na wybryki dziecka, lecz przejawia się w życzliwym dążeniu do ich eliminacji. Równocześnie rodzice akceptują defekty i ułomności dziecka spowodowane przez wrodzone wady organiczne, choroby bądź nieszczęśliwy wypadek. Składnikiem prawidłowej postawy rodzicielskiej jest rozwijanie samodzielności dziecka – zachęcanie go do wykonywania czynności wchodzących początkowo w zakres samoobsługi, następnie zaś związanych z pomocą rodzicom w wykonywaniu różnych prac domowych. A ich zakres powinien być dostosowany do możliwości dziecka i rozszerzać się wraz z wiekiem. Rozwijaniu samodzielności sprzyja pozwolenie na nawiązanie kontaktów koleżeńskich oraz uczestniczenie w różnych imprezach poza domem rodzinnym. Wyrażając na to zgodę rodzice powinni zachować dyskretną kontrolę nad zachowaniem swych dzieci, a w razie potrzeby ingerować w nawiązywane przez nie kontakty społeczne. Możemy wyróżnić kilka rodzajów postępowań rodziców wobec dzieci Rodzic zaniedbujący
Sposób postępowania rodzica |
Typowe wypowiedzi, jakie kieruje do dziecka |
Reakcje dzieci, które mają zaniedbujących rodziców |
- zazwyczaj nie daje dziecku miłości i wsparcia, ani nie kieruje się miłością
- najczęściej wyręcza się opiekunkami pogrążeny w swoich sprawach
- od czasu do czasu budzi się w nim „potrzeba bycia rodzicem” (najczęściej, gdy dziecko sprawia kłopoty) i dość chaotycznie wychowuje je za pomocą różnych restrykcji.
- nie jest dostępny uczuciowo dla dzieci
|
- zrób to sam, przecież widzisz, że jestem zajęty
- daj mi spokój mam tyle spraw na głowie
- nie, nie mogę ci pomóc muszę teraz załatwić swoje ważne sprawy
- przestań mi tyle gadać, przecież widzisz, że mam sprzątanie
- daj mi spokój – jestem zmęczony
|
- surowość i zaniedbywanie zazwyczaj ranią dziecko, co prowadzi do buntu
- dziecku zaczyna brakować poczucia bezpieczeństwa, ponieważ rodzice są nieobliczalni
- dziecko nie może ukształtować sobie szacunku do siebie, ponieważ ani jemu nie okazuję się szacunku, ani nie uczy się go panowania nad sobą
- niedotrzymywanie obietnic uczy dziecko, że słowa dorosłych można traktować byle jak a ono same jest mało ważne
- dziecko zazwyczaj mam trudności w nauce, ponieważ jest słabo zmotywowane
| Rodzic pozwalający na wszystko
Sposób postępowania rodzica |
Typowe wypowiedzi, jakie kieruje do dziecka |
Reakcje dzieci, które mają pozwalających na wszystko rodziców |
- miły i wspierający, ale słaby w ustalaniu zasad
- nieświadomie naraża dziecko na wiele trudności i kłopotów
- okazuje dużo ciepła i miłości, jest ofiarny, ale też chroniąco toleruje również czyny i zachowania niedopuszczalne
|
- w porządku tym razem możesz pójść później spać, ja wiem kochanie jak bardzo lubisz ten program
- jesteś zmęczony, nie sprzątaj po kolacji ja to zrobię
- straszna jest ta twoja szkoła, wiesz, co odpocznij, nie idź jutro do szkoły ja napiszę ci usprawiedliwienie
- no już nie złość się na mnie. Dobrze, dobrze możesz już iść do kina
|
- dziecko wyczuwa, że jest u steru i może dowolnie kierować rodzicami (uczy się manipulacji)
- dziecko traci poczucie bezpieczeństwa
- dziecko może darzyć siebie niewielkim szacunkiem
- dziecko uczy się, że zasady nie są sztywne można nimi manipulować
| Rodzic wychowujący w sposób demokratyczny, kochający i stanowczy
Sposób postępowania rodzica |
Typowe wypowiedzi, jakie kieruje do dziecka |
Reakcje dzieci, które mają demokratycznych rodziców |
- ma określone zasady, wartości, normy życia i ograniczenia
- udziela jasnych komunikatów (ostrzeżeń), gdy dziecko przekracza ustalone granice
- okazuje dziecku wsparcie (gesty miłości, spędza z nim czas, słucha)
- jest elastyczny
- stawia wymagania, ale tak że dziecko wie, że jest kochane
|
- słyszę, że mówisz, że chciałbyś później pójść spać, umówiliśmy się jednak, że kładziesz się o 22.00. Obawiam się, że nie wyśpisz się i jutro będziesz miał zły dzień a ja zły humor budząc cię kilka razy do szkoły
- możesz pójść do kolegów, ale najpierw zrobisz to co do ciebie należy
|
- takie dzieci mają na ogół: duży szacunek do siebie, łatwość uznawania władzy (w szkole, ) zdecydowanie mniejszą skłonność do przyłączania się do grup ryzykownych (sekty, subkultury)
- większe zainteresowanie wiarą rodziców
| Rodzic dominujący
Sposób postępowania rodzica |
Typowe wypowiedzi, jakie kieruje do dziecka |
Reakcje dzieci, które mają dominujących rodziców |
- ma wysokie wymagania oczekiwania i zasady
- rzadko okazuje ciepło i troskliwe wsparcie
- jest przekonany, że pewne rzeczy są złe nieugięty, domaga się aby dzieci trzymały się od nich z daleka
|
- nie musisz wiedzieć wszystkiego, rób to, co ja ci mówię
- ile razy mówiłem ci nie rób tego idź do pokoju dostaniesz lanie
- zasady są zasadami, spóźniłeś się – nie obchodzi mnie, że idziesz do łóżka bez kolacji
|
- darzą siebie niewielkim szacunkiem
- mają niewielką zdolność do podporządkowania się zasadom, normom i władzy
- surowość rodziców łamie ducha dziecka, co prowadzi do przeciwstawiania się, milczenia i buntu
- dziecko może poddawać się wpływom innych dzieci, które buntują się przeciw innym dzieciom i ogólnym zasadom społeczeństwa
- dziecko może używać środków psychotropowych lub angażować się w inne wychowawcze działania subkultury
- dziecko poza domem może agresywnie domagać się swoich spraw np.- w szkole sprawia kłopoty wychowawcze
| Często spotyka się wadliwe postawy rodzicielskie (odrzucenie zanik akceptacji, niestałość uczuciową, postawę nadmiernie opiekuńczą, postawę mentorską, postawę autokratyczną), które wywierają szkodliwy wpływ na rozwój osobowości dziecka. Stanowią zazwyczaj przyczynę zaburzeń w jego zachowaniu nerwic. Jeśli nawet do tego nie dochodzi mogą być przyczyną uległości, braku samodzielności, uzależnienia od matki, braku wiary w siebie, lękliwości. Mogą powodować niestałość uczuć, kapryśność, hamować rozwój uczuć wyższych, wywoływać agresywność i agresywność negatywizm. Konsekwencją takich postaw bywa też władczość dziecka, egoizm, zarozumiałość, niechęć do nawiązywania kontaktów z innymi, uleganie zazdrości i kłamliwość. Właściwe postawy rodzicielskie mają ogromne znaczenie dla prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego dziecka a tym samym dla kształtowania się jego osobowości. Rozbudzają ufność do otoczenia, wiarę dziecka we własne siły, potrzebę współdziałania z innymi i okazywanie im uczuć. Wywierają także korzystny wpływ na rozwój jego samodzielności i inicjatywy w dążeniu do poznawania otaczającego świata. OPRACOWAłA BOGUMIłA ZYGIER |